ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 อชฺฌกฺข เจ้าหน้าที่,คนดูแล,พนักงาน

- คาเมสุ อธิกตฺตา อธิกา อิกฺขา อนุภวนเมตสฺสาติ อชฺฌกฺโข
ผู้มีหน้าที่ดูแลภายในหมู่บ้าน
(อธิ บทหน้า อิกฺขา ศัพท์ ณ ปัจจัย, แปลง อธิ เป็น อชฺฌ, ลบ อิ, ลบ ณ และสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 อชฺชุน, อชฺชุนฺน อชฺช ต้นกุ่ม,ต้นอัญชัน,ต้นรกฟ้า

- อชฺเชติ ธนสญฺจยํ กโรตีติ อชฺชุโน
ต้นไม้ที่ได้การสะสมทรัพย์
(อชฺช ธาตุในความหมายว่าได้ อุน ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 อชฺชุก อช แมงลักขาว,อ้อยช้าง

- อชติ คจฺฉตีติ อชฺชุโก
พืชที่เป็นไปปกติ
(อช ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป อุก ปัจจัย, ซ้อน ชฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 อชิร อช สนาม,ลาน,เนิน

- อชนฺติ คจฺฉนฺติ เอตฺถาติ อชิรํ
ที่เป็นที่ไปแห่งผู้คน
(อช ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป อิร ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 อชิมฺห ตรง,ไม่คด

- น ชิมฺหํ กุฏิลํ อชิมฺหํ
ไม่คด
(น+ชิมฺห, แปลง น เป็น อ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 อชินปตฺตา ค้างคาว

- อชินํ จมฺมํ ปตฺตํ อสฺสาติ อชินปตฺตา
สัตว์ที่มีปีกเป็นหนัง
(อชิน+ปตฺต+อา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อชิน อช หนัง,หนังสัตว์,หนังรองนั่ง

- อชติ วิกฺกยํ ยาตีติ อชินํ
อวัยวะที่ไปสู่การขาย คือเป็นสินค้าที่ขายได้
(อช ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, เป็นไป อิน ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อชปาลก ปาล ต้นโกฐ

- อตฺตโน ฉายูปคเต อเช ปาเลตีติ อชปาลกํ
ต้นไม้ที่รักษาแพะที่เข้าไปอยู่ในร่มเงาของตน
(อช บทหน้า ปาล ธาตุในความหมายว่ารักษา
ณฺวุ ปัจจัย, แปลง ณฺวุ เป็น อก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อชญฺญ ชน อุปสรรค,ความชั่วร้าย,เสนียด,จัญไร

- สพฺพกาลํ น ชายตีติ อชญฺญํ
สิ่งที่ไม่เกิดทุกเวลา
(น บทหน้า ชน ธาตุในความหมายว่าเกิด
ณฺย ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ลบสระที่สุดธาตุและ ณฺ, แปลง นฺย เป็น ญฺ)

- น ผลํ ชเนตีติ อชญฺญํ
สิ่งที่ไม่ยังผลดีให้เกิด (เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อชคร คิล งูเหลือม,งูใหญ่

- อชํ คิลตีติ อชคโร
สัตว์ที่กลืนแพะได้
(อช บทหน้า คิล ธาตุในความหมายว่ากิน, กลืนกิน
อ ปัจจัย, แปลง อิ เป็น อ, ล เป็น ร)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อช อช, ชน แพะ

- อชติ คจฺฉตีติ อโช
สัตว์ที่เดินไป คือเดินหากินเรื่อยไป
(อช ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, เป็นไป อ ปัจจัย)

- น ชายตีติ อโช
สัตว์ที่ไม่เกิด คือเกิดยาก ไม่ค่อยได้เกิด
(น บทหน้า ชน ธาตุในความหมายว่าเกิด กฺวิ ปัจจัย, ลบ น ที่สุดธาตุ

และ กฺวิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อจฺฉิ อจฺฉ ดวงตา

- อจฺฉติ ปสฺสติ อเนนาติ อจฺฉิ
อวัยวะเป็นเครื่องเห็น
(อจฺฉ ธาตุในความหมายว่าเห็น อิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อจฺฉาทน ฉท ผ้า,เครื่องนุ่งห่ม

- อจฺฉาเทติ สรีรํ สํวรติ อเนนาติ อจฺฉาทนํ
สิ่งเป็นเครื่องปกปิดร่างกาย
(อา บทหน้า ฉท ธาตุในความหมายว่าปิด, ป้องกัน
ยุ ปัจจัย, รัสสะ อา เป็น อ, ซ้อน จฺ, พฤทธิ์ อ ของธาตุเป็น อา, แปลง ยุ เป็น อน)

- อา ภุโส ฉาทียเต เอเตนาติ อจฺฉาทนํ
สิ่งเป็นเครื่องอันเขาปกปิดร่างกายโดยยิ่ง
(เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อจฺฉริย จร แปลก,ประหลาด,น่าอัศจรรย์,ความอัศจรรย์

- อา ภุโส จริยนฺติ อจฺฉริยํ
สิ่งอันบุคคลพึงประพฤติให้ยิ่ง
(อา บทหน้า จร ธาตุในความหมายว่าประพฤติ
กฺวิ ปัจจัย, แปลง จร เป็น จฺฉริย, รัสสะ อา เป็น อ)

- อจฺฉรํ ปหริตุํ ยุตฺตนฺติ อจฺฉริยํ
สิ่งที่ควรดีดนิ้วให้ (อจฺฉร+อิย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อจฺฉรา อสุ นางฟ้า,นางอัปสร,อัจฉราเทพธิดา

- อจฺโฉ นิมฺมลวณฺโณ เอติสฺสาตฺถีติ อจฺฉรา
ผู้มีผิวพรรณผ่องใส
(อจฺฉ บทหน้า ร ปัจจัย อา อิตฺ.)

- อจฺฉํ ปสนฺนตรํ รํ มุขํ ยาย สา อจฺฉรา
ผู้มีใบหน้าผ่องใส
(อจฺฉ+ร+อา)

- อสติ วิสฺสชฺเชตีติ อจฺฉรา
ผู้ขว้างทิ้ง หมายถึงผู้โปรยปรายดอกไม้, ผู้ร่ายรำ, ผู้กรีดกรายนิ้วมือ
(อสุ ธาตุในความหมายว่า ขว้าง, ทิ้ง
ฉร ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อจฺฉ ฉิ ใส,สะอาด,ผ่องใส

- น ฉินฺทติ ทสฺสนนฺติ อจฺฉํ
ภาวะที่ไม่ตัดการมองเห็น คือยังมองเห็นได้
(น บทหน้า ฉิ ธาตุในความหมายว่าตัด
อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ซ้อน จฺ, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อจฺฉ หมี

- อสติ ขิปตีติ อจฺโฉ
สัตว์ที่พุ่งตัวไป
(อ ธาตุในความหมายว่าซัดไป
ฉ ปัจจัย, แปลง ส เป็น จ, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อจฺจิ อจฺจ เปลวไฟ

- อจฺจเต ปูชเต อเนนาติ อจฺจิ
ไฟเป็นเครื่องบูชา
(อจฺจ ธาตุในความหมายว่าบูชา อิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อจฺจย อิ โทษ,ความล่วงเกิน,การล่วงละเมิด,การดูหมิ่น

- อจฺจยนํ สาธุมริยาทํ อติกฺกมฺม มทฺทิตฺวา ปวตฺตนํ อจฺจโย
อาการที่ละเมิดเหยียบย่ำมรรยาทที่ดีเป็นไป
(เหมือนวิ.ต้น)

- อจฺเจติ อภิภวิตฺวา ปวตฺตติ เอเตนาติ อจฺจโย
อาการเป็นเหตุให้ล่วงละเมิด
(เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อจฺจย อิ ความตาย

- อติกฺกมิตฺวา อยนํ อจฺจโย
การล่วงลับไป
(อติ บทหน้า อิ ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป
ณ ปัจจัย, แปลง อติ เป็น จฺจ, อิ เป็น ย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี