ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 องฺค องฺค องค์,อวัยวะ,สรีระ,ส่วน,เหตุ,เครื่องหมาย

- องฺคติ คจฺฉตีติ องฺคํ
ร่างที่เดินได้
(องฺค ธาตุในความหมายว่าไป,ถึง, เป็นไป อ ปัจจัย)

- องฺคียเต ญายเต เอเตน สมุทโยติ องฺคํ
เหตุเป็นเครื่องรู้ที่เกิดคือทำให้รู้ต้นกำเนิด
(องฺค ธาตุในความหมายว่ารู้ อ ปัจจัย)

- อวยวภาเวน องฺคียเต ญายเตติ องฺคํ
ส่วนอันเขารู้ว่าเป็นอวัยวะ
(องฺค ธาตุในความหมายว่ารู้ อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 องฺโกล องฺก ต้นปรู

- องฺกียเต ลกฺขียเตติ องฺโกโล
ต้นไม้อันเขากำหนดหมายไว้
(องฺก ธาตุในความหมายว่ากะ, กำหนด โอล ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 องฺกุส องฺก ตะขอ,ขอไม้,ขอเหล็ก

- องฺกเต อเนนาติ องฺกุโส
สิ่งเป็นเครื่องทำร่องรอย คือใช้ทำตำหนิหรือรอย
(องฺก ธาตุในความหมายว่ากำหนด, ทำตำหนิ อุส ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 องฺกุร องฺก เชื้อไข,หน่อเนื้อ,หน่อไม้,แขนง

- องฺกียติ ลกฺขียตีติ องฺกุโร
ผู้อันเขากำหนดหมายไว้
(องฺก ธาตุในความหมายว่ากะ, กำหนด อุร ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 องฺก องฺก พก,ตัก,สะเอว,สีข้าง,คบไม้

- องฺกียเต คจฺฉียเตติ องฺโก
สิ่งที่ทำให้เป็นไป
(องฺก ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, เป็นไป อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 องฺก องฺก องก์,เครื่องหมาย,ตรา,ตำหนิ,รอย

- องฺกียเต ลกฺขียเต อเนนาติ องฺโก
สิ่งเป็นเครื่องอันเขากำหนดคือเขาใช้เป็นเครื่องหมาย
(องฺก ธาตุในความหมายว่าเครื่องหมาย,กำหนด อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อฆ อฆ กิเลส,ความเศร้าหมอง

- อฆยนฺติ ปาปํ กโรนฺติ สตฺตา เอเตนาติ อฆํ
เหตุเป็นเครื่องทำบาปแห่งสัตว์ทั้งหลาย
(อฆ ธาตุในความหมายว่าทำบาป อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อฆ หน ความทุกข์,ความลำบาก,ความวิบัติ

- น หนฺติ ธญฺนฺติ อฆํ
สิ่งที่ไม่ถึงโชคลาภ
(หน ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, เป็นไป
อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, หน เป็น ฆ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อฆ หน บาป,อกุศล,ความชั่ว

- สาธูหิ น หนฺตพฺพนฺติ อฆํ
สิ่งอันคนดีไม่ควรถึง คือไม่ควรทำ
(น บทหน้า หน ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, เป็นไป
อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, หน เป็น ฆ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อฆ หน ท้องฟ้า,อากาศ,กลางหาว

- น หญฺเตติ อฆํ
ที่อันใครเบียดเบียนไม่ได้
(น บทหน้า หน ธาตุในความหมายว่าเบียดเบียน
อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, หนเป็น ฆ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อคฺฆิย อคฺฆ เครื่องบูชา,ของรับแขก,ของชำร่วย

(อคฺฆ+อิย) (ดู อคฺฆ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อคฺฆ อคฺฆ เครื่องบูชา,ของรับแขก,ของชำร่วย

- อคฺฆนํ ปูชนํ อคฺฆํ
เครื่องบูชา
(อคฺฆ ธาตุในความหมายว่าบูชา อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อคฺฆ อคฺฆ ค่า,ราคา,ต้นทุน

- อคฺฆตีติ อคฺโฆ
ภาวะที่มีค่า
(อคฺฆ ธาตุในความหมายว่ามีค่า อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อคฺคิสาลา เรือนไฟ,โรงไฟ

- อคฺคิโน สาลา
เรือนแห่งไฟ
(อคฺคิ+สาลา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อคฺคิมนฺถ มนฺถ คนทิสอ,เจตพังคี,มะไฟ

- อคฺคิ มนฺถียเต อเนนาติ อคฺคิมนฺโถ
ไม้เป็นเครื่องสีไฟ
(อคฺคิ บทหน้า มนฺถ ธาตุในความหมายว่ากวน, ปั่น ณ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อคฺคิชาลา บัวสัตตบุษย์,ผักปลาบ

- อคฺคิชาลสมานปุปฺผตาย อคฺคิชาลา
บัวที่มีดอกเหมือนเปลวไฟ
(อคฺคิ+ชาลา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อคฺคิชาลา เปลวไฟ

- อคฺคิโน ชาลา
เปลวแห่งไฟ
(อคฺคิ+ชาลา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อคฺคิ อคฺค ไฟ,อัคคี,อัศนี

- อคฺคติ กุฏิลํ คจฺฉตีติ อคฺคิ
ผู้ไปคด คือวูบวาบๆ คดไปคดมา
(อคฺค ธาตุในความหมายว่าคดไปมา อิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อคฺคฬตฺถมฺภ เสาประตู,วงกบ

- อคฺคฬํ นาม กวาฏโก, ตสฺส ถมฺโภ อคฺคฬตฺถมฺโภ
เสาของบานประตู
(อคฺคฬ+ถมฺภ, ซ้อน ตฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อคฺคล, อคฺคฬ อคฺค ผ้าปะ,ผ้าดาม,ลิ่ม

- อคฺคติ กุฏิลํ คจฺฉตีติ อคฺคลํ
สิ่งที่ไปคด
(อคฺค ธาตุในความหมายว่าไปคด
อล ปัจจัย, แปลง ล เป็น ฬ ได้รูปเป็น อคฺคฬํ บ้าง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี